W naszym Centrum oferujemy Państwu kilka rodzajów spotkań z terapeutą. Jednym z nich jest konsultacja logopedyczna i konsultacja neurologopedyczna. Czym ona jest i czy jest odpowiednia w przypadku każdego dziecka - na te pytania postaram się Państwu odpowiedzieć.
Dla kogo konsultacja z logopedą lub neurologopedą?
Konsultacja logopedyczna to pojedyncze spotkanie trwające 50 min. Jego celem jest wstępna ocena sytuacji dziecka oraz odpowiedź na pytanie czy zgłaszane przez rodzica i/lub zauważone przez terapeutę trudności wymagają wsparcia w postaci regularnej terapii czy być może w jakiejś innej formie. Podczas takiej wizyty terapeuta przeprowadza krótki wywiad z rodzicem, poświęca chwilę czasu na zabawę z dzieckiem (w przypadku dzieci młodszych i niemówiących) lub przeprowadza badanie artykulacji i narządów mowy (w przypadku starszych dzieci) oraz informuje rodziców o wynikach wstępnej oceny funkcjonowania dziecka oraz dalszej ścieżce postępowania (np. zleca dodatkowe konsultacje, zaleca terapię bądź też kolejną wizytę). Na konsultację można się do nas zgłosić w dowolnym momencie, istnieje jednak szereg sygnałów, które jednoznacznie wskazują na taką konieczność. Odpowiedzmy sobie zatem na pytanie co powinno Was skłonić do wizyty u logopedy lub neurologopedy?
wszelkie wątpliwości odnośnie rozwoju mowy, niezależnie od wieku (jeśli widzicie, że dziecko nie mówi, mówi za mało, w wieku 2 lat nie łączy słów w proste zdania, posługuje się tylko albo głównie wyrażeniami dźwiękonaśladowczymi),
otwarta buzia i nieprawidłowy tor oddechowy (ustny) zarówno w dzień jak i w nocy; język leżący na dnie jamy ustnej, albo wsunięty między zęby,
nadmierne ślinienie się, bez względu na wiek,
mowa dziecka jest niezrozumiała dla Was i/lub dla otoczenia,
podejrzewacie, że dziecko ma wadę wymowy, ale nie jesteście pewni i chcecie zasięgnąć opinii specjalisty,
chęć lub konieczność zmiany dotychczasowego terapeuty waszego dziecka,
zapoznanie się z nowym miejscem i terapeutą, jako forma adaptacji dla dzieci, które źle znoszą zmiany i które potrzebują adaptacji w nowym miejscu,
skierowanie od ortodonty dla osób (dzieci, dorośli) będących przed lub w trakcie leczenia ortodontycznego,
planowany zabieg podcięcia wędzidełka (w przypadku zarówno dzieci jak i dorosłych) jako forma opieki przed i po zabiegowej,
brak możliwości uczestnictwa w regularnej terapii (zawsze ten sam dzień i ta sama godzina spotkania) jako forma terapii logopedycznej (pod warunkiem regularnych rezerwacji konsultacji i zgody terapeuty prowadzącego na taką formę współpracy),
Przyjrzyjmy się wspólnie każdej z tych sytuacji po kolei.
Moje dziecko nie mówi!
Tutaj sprawa wydaje się dość prosta. Jeśli odczuwasz niepokój związany z poczuciem, że Twoje dziecko nie mówi lub mówi zdecydowanie za mało zazwyczaj okazuje się, że.... Twoja intuicja się nie myli. Do naszych gabinetów trafiają już nawet osiemnastomiesięczne maluchy, bowiem już wtedy da się zauważyć pewne niepokojące sygnały mogące świadczyć o opóźnionym rozwoju mowy. Wiemy, że wczesna interwencja jest lepsza niż czekanie "aż się rozgada", dlatego zachęcamy, żeby wszystkie tego typu wątpliwości diagnozować lub rozwiewać jak najwcześniej. Tym bardziej, że im młodsze dziecko, tym większa szansa, że ewentualna terapia będzie trwała po prostu krócej.
Otwarta buzia, nadmierne ślinienie? To JEST problem!
O skutkach nieprawidłowego sposobu oddychania napisaliśmy dla Was osobny artykuł (Ratunku, moje dziecko ma otwartą buzię!) tutaj zasygnalizujemy tylko w skrócie - permanentne oddychanie buzią (czy to w dzień czy w nocy, czy w obu tych sytuacjach) zawsze jest nieprawidłowe i wymaga diagnozowania przyczyny takiego stanu rzeczy oraz podjęcia działań mających na celu zniwelowanie takiego nawyku! Podobnie rzecz się ma z nadmiernym ślinieniem. Poza okresem ząbkowania u dzieci nadprodukcja śliny nie jest typowym zjawiskiem i podobnie jak w przypadku otwartej buzi przyczyny takiego stanu rzeczy powinny zostać zdiagnozowane, a oddziaływania terapeutyczne wdrożone, żeby znormalizować ślinienie się.
Niewyraźna mowa czy wada wymowy?
Kiedy do naszego Centrum trafiają dzieci, które już mówią, jedno krótsze spotkanie jest zazwyczaj wystarczające dla terapeuty, aby mógł on wstępnie ocenić rodzaj i skalę problemu. W przypadku gdy w grę wchodzi wada wymowy lub jej podejrzenie, bądź też problem z wyrazistością wypowiedzi, logopeda na takim spotkaniu przeprowadza krótki wywiad z rodzicem/opiekunem, bada wymowę dziecka oraz budowę i funkcjonowanie aparatu mowy, a następnie informuje Państwa o zaleceniach. Zalecenia mogą dotyczyć zarówno konieczności rozpoczęcia terapii logopedycznej jak i również konsultacji z innym specjalistą (np. lekarz, fizjoterapeuta), a także ćwiczeń wykonywanych w domu.
Zmiana terapeuty? Zacznij od konsultacji.
W przypadku zgłoszenia się rodziców z dzieckiem, które już uczęszcza na terapię logopedyczną, ale z jakiegoś powodu nie może jej kontynuować u swojego terapeuty (np. przerwa wakacyjna, dłuższy urlop specjalisty) taka wizyta będzie obejmowała zebranie wywiadu od rodzica wraz z wszelkimi informacjami na temat tego z jakiego powodu została rozpoczęta terapia, jak długo trwała, jakie były jej cele, co udało się dotychczas wypracować, itd. Warto na takie spotkanie przynieść ze sobą wszelkie dokumenty dotyczące dotychczasowej terapii (np. zeszyt, informacje od logopedy). Poza wywiadem, na takim spotkaniu, logopeda również bada artykulację i aparat mowy i ponownie, jak w poprzednim przypadku, wydaje zalecenia na podstawie postawionej przez siebie diagnozy.
Trudne początki? Zadbaj o komfort dziecka.
Zdarzają się też przypadki kiedy do naszego Centrum zgłaszają się rodzice dzieci lękowych, mających trudności z adaptacją w nowych miejscach, z trudem nawiązujących relacje z obcymi osobami. W takich przypadkach często rekomendujemy konsultację logopedyczną jako pierwszy kontakt z nowym terapeutą. W przeciwieństwie do wymienionych wyżej przypadków taka wizyta będzie przebiegać nieco inaczej. Oczywiście podstawą takiego spotkania jest wstępnie przeprowadzony wywiad, ale mając na uwadze perspektywę dłuższej współpracy, logopeda poświęci znacznie więcej czasu na kierowaną zabawę z dzieckiem mającą na celu stworzenie bezpiecznej i przyjaznej atmosfery, a i tak w jej trakcie swoim wprawnym i doświadczonym okiem wstępnie oceni rodzaj problemu, z którym mierzy się dziecko. Taka wizyta ma na celu zbudowanie pozytywnego skojarzenia z miejscem, a z perspektywy rodzica będzie okazją do poznania warsztatu pracy logopedy, miejsca i samego terapeuty, a także obserwowania reakcji własnego dziecka w interakcji z drugą osobą, co, jak mamy nadzieję, ułatwi mu podjęcie decyzji o ewentualnej dalszej współpracy.
Zanim podejmiesz decyzję o stałej współpracy możesz sprawdzić jak dziecko zareaguje na nową osobę.
Współpraca z ortodontą.
Kolejnym przypadkiem, kiedy rekomendujemy Państwu wizytę w ramach konsultacji, jest informacja o posiadanym skierowaniu od lekarza ortodonty. Zazwyczaj zalecenia w tym przypadku obejmują ocenę wędzidełka językowego, pozycji spoczynkowej języka, sposobu połykania oraz pracy mięśni mimicznych. Przebieg takiego spotkania zasadniczo niewiele różni się od „zwykłej’ konsultacji, z tym, że szczególny nacisk kładziemy na dokładne i szczegółowe oględziny jamy ustnej i wszystkich funkcji. Na takiej wizycie pacjent zostanie również poproszony o zjedzenie czegoś oraz napicie się. W zależności od wieku, stopnia współpracy i innych czynników może być to jednorazowa wizyta wraz ze zleconymi konkretnymi ćwiczeniami, a może być to pierwsza z serii kilku wizyt (zrealizowanych w różnym czasie) podczas których w logopeda będzie dobierał ćwiczenia pod obecne możliwości i umiejętności pacjenta, modyfikował swoje zalecenia i kontrolował postępy.
Wędzidełko, frenotomia - po co do logopedy?
Kolejnym powodem zgłoszenia się na samą konsultację może być zalecenie przygotowania pacjenta do podcięcia wędzidełka językowego i opieka po samym zabiegu. Zdarza się, że wskazaniem do zabiegu frentomii nie są kwestie logopedyczne, a stricte ortodontyczne. Taki pacjent nie uczestniczy regularnie w terapii logopedycznej, ale powinien pozostawać pod opieką logopedy przed i po zabiegu, aby najpierw przygotować tkanki do podcięcia, a następnie zapobiec ewentualnym powikłaniom. Ćwiczenia dla pacjenta są zawsze dobierane indywidualnie i obejmują nie tylko jamę ustną, ale także pozostałe mięśnie mimiczne.
Przed zabiegiem frenotomii trzeba oswoić dziecko z dotykiem w jamie ustnej. Warto to zrobić stopniowo i poprzez zabawę.
Chcę zacząć od zaraz!
Zdarzają się sytuacje, szczególnie w trakcie trwania roku szkolnego, że godziny w których mogliby Państwo regularnie uczestniczyć w cotygodniowej terapii, zwłaszcza te popołudniowe i późnopopołudniowe, są już zajęte. Wychodząc naprzeciw Waszym potrzebom proponujemy Państwu prowadzenie terapii w formie konsultacji z zastrzeżeniem, że deklarują Państwo regularność w ich rezerwowaniu. W naszym Centrum każdy terapeuta ma dodatkowe godziny poza stałym grafikiem pracy, w których jest dostępny na takie jednorazowe spotkania. Terapia logopedyczna może być więc realizowana w ramach konsultacji właśnie w tych godzinach. Zaletą takiego rozwiązania jest duża elastyczność (spotkania nie muszą odbywać się zawsze tego samego dnia o tej samej godzinie), jednak wymaga ono dużej samodyscypliny w planowaniu spotkań, regularnym ich rezerwowaniu i pamiętaniu o zmieniających się porach zajęć. W razie zwolnienia się preferowanego przez Państwa terminu „na stałe” zawsze dajemy Wam możliwość zmiany trybu konsultacji na regularną terapię. Ten wybór będzie również odpowiedni dla tych, którzy nie chcą czekać na zwolnienie się najlepszego z możliwych terminów i zależy im na rozpoczęciu terapii logopedycznej od zaraz.
Na ostatniej prostej.
I ostatnia z przytoczonych wyżej sytuacji – kontrola postępów na końcowym etapie terapii lub efektów po jej zakończeniu. Zdarza się, szczególnie w terapii złożonych wad wymowy, że mowa dziecka w trakcie zajęć logopedycznych jest opanowana niemalże do perfekcji. Trwająca już długo terapia w zasadzie osiągnęła swój cel – podczas mówienia język znajduje się dokładnie w tym miejscu, w którym powinien, brzmienie głosek jest prawidłowe, pozycja spoczynkowa warg, języka i żuchwy także, a dziecko pięknie się kontroluje. W gabinecie! To jest słowo – klucz! Bo oto po przekroczeniu jego progu widzimy jak stare złe nawyki powracają z dawną mocą. Jest to taki moment w terapii, w którym logopeda niewiele może już pomóc. To właśnie wtedy na rodziców spada ciężar kontrolowania mowy dziecka w życiu codziennym. Zaproponowanie w tym czasie jednorazowych konsultacji (np. w wymiarze jednego spotkania w miesiącu) ma swoje niewątpliwe zalety – dziecku uświadamia, że praca nad poprawną artykulacją nie została jeszcze w pełni zakończona i musi ono pilnować swojej wymowy, rodziców może zaś wspierać w zakresie motywacji w walce o doprowadzenie terapii do pełnego sukcesu, a także w zakresie świeżych pomysłów na utrwalanie poprawnej wymowy w sytuacjach życia codziennego.
Opowiadanie historii to świetny sposób na utrwalanie poprawnej wymowy.
Przytoczone powyżej przykłady to najczęstsze sytuacje, w których proponujemy Wam-Rodzicom spotkania konsultacyjne. Jak od każdej reguły tak i od tych zdarzają się oczywiście wyjątki. Czasem logopeda lub neurologopeda zaprosi Was na dodatkową konsultację na przykład po to, żeby zobaczyć dziecko w innych okolicznościach/wykonać test językowy/pogłębić diagnozę. Mam jednak nadzieję, że ten artykuł pomoże Wam dopasować formę naszej współpracy zarówno do Waszych oczekiwań jak i naszych standardów pracy.
Sabina Baranowska
neurologopeda
Comments